İmam Kastalani buyurduki: sabahları 1000 defa Lailahe illallah diyen kimseye hak teala rızık kapılarını açar işlerinde kolaylık ihsan eder, bu şekilde okumaya devam eden şeytan ve nefsini zayıflatır.
Kalblerin ilacı zikirdir. Allah sevgisi, Allah’ı zikreden kalblere yerleşir. Buna da sebep namazdır. Namazın ibadetlerin en kıymetlisi olması, bundan dolayıdır. Allah’ı zikreden kalblerden dünya sevgisi çıkar. Dünya sevgisi kalbden çıkınca, Allah sevgisi kendiliğinden gelir. Dünya sevgisinin çıkması için, ya Allahü teâlânın ismini çok söylemek, Onu çok hatırlamak veya bir mürşid-i kâmili sevmek gerekir. Mürşid-i kâmil başka ülkede olsa, vefat etse de yine feyiz verir. Böyle bir mürşid-i kâmili, mesela İmam-ı Rabbânî hazretleri, Seyyid Abdülhakim Arvâsî hazretleri gibi Silsile-i aliyye büyüklerinden birini çok sevmelidir. Onları sevmek için de, kitaplarını her gün az da olsa okumalı. Okuyunca onların sevgisi kalbe yerleşir.
İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:
Allahü teâlâ, (Şehvetlerinizi, [yani nefsin arzularını] haramlardan almamaya uğraşın ve bu cihadda sebat edin, dayanın) buyuruyor. Bunun içindir ki, aklı olanlar, din büyükleri, bu dünyanın bir pazar yeri gibi olduğunu ve burada, nefs ile alışverişte olduklarını anlamışlardır. Bu ticarette kâr Cennet, zarar da Cehennemdir. Yani kârı, ebedi saadet, ziyanı da, sonsuz felakettir.
Asi nefsimiz, emirleri yapmak istemez ise de, riyazet yapmak, istediklerini vermemek, ona tesir eder. İşte nefs muhasebesi böyle olur. Resulullah efendimiz, (Akıllı, ölmeden önce hesabını gören, ölümden sonra kendine yarayacak şeyleri yapan kimsedir) ve (Yapacağın her işi, önce düşün, Allahü teâlânın razı olduğu, izin verdiği bir iş ise, onu yap! Böyle değilse, o işten kaç!) buyurdu.
Tasavvuf ehli olanlar nefislerini terbiye etmek için farklı yollar denemiştir.
1- Kıllet-i Menam: Sadece ağırlık çökünce uyumak.
2- Kıllet-i Taam: İhtiyacın kadar yemek.
3- Kıllet-i Kelam: Gerektiğinde konuşmak.
Az uyumak, yemek ve konuşmak, riyazet adıyla da bilinir.
